Beluister op Soundcloud:
Beluister op Spotify, Apple Podcast of Sticher
Tekst van deze aflevering over de muze
Bij het inspreken van deze podcast blokkeerde ik, het voelde niet goed, later bleek waarom. Ik vertel erover in de podcast zelf. De tekst hieronder is mijn oorspronkelijke voorbereidingstekst.
Het is 22 februari 2022 als ik deze tekst inspreek: een unieke dag 5 keer hetzelfde getal. Naar het schijnt zal het nog 99 jaar duren vooraleer we nog eens zoiets meemaken. Maar ongeacht de datum: elke dag is belangrijk, want geen enkele dag keert terug. Zo keert ook de muze niet terug. Heb je een idee, schrijf het op. Want je denkt dat je iets zal onthouden, maar dat gebeurt niet. Je zal het vergeten. Meestal toch.
Ik had een idee voor deze podcast, maar ben het alweer vergeten, dus dacht ik: ik zal de muze ter hulp roepen zoals kunstenaars en schrijvers altijd doen.
Toen moest ik denken aan de vraag die ik vorige week kreeg van de kamergenote van mijn mama in het ziekenhuis: hoe kom je op de ideeën voor een boek? Waar haal je je inspiratie?
Vroeger vroeg ik me dat ook af als ik schrijvers op televisie hoorde vertellen over hun muze. Wat is een muze?
De geschiedenis van de muze
Wikipedia geeft het antwoord: er zijn negen muzen (Μοῦσαι) die afkomstig zijn uit de Griekse mythologie. De godinnen van kunst en wetenschap, die het symbool zijn van de inspiratie.Een tempel ter ere van de muzen heette in het Grieks mouseion. Daar is museum van afgeleid, maar ook het woord muziek komt van de muzen.
In de mythologie van het oude Griekenland waren de negen muzen dochters van Zeus en de zussen van Apollo, die ze vaak begeleidden. Dit zijn de 9 muzen:
- Kalliope – het heroïsch epos, de filosofie en de retorica
- Kleio – de geschiedschrijving
- Erato – de hymne, het lied en de lyriek
- Euterpe – het fluitspel
- Melpomene – de tragedie
- Polyhymnia – de retoriek en de gewijde liederen
- Terpsichore – de dans en de lyrische poëzie
- Thaleia – de komedie
- Urania – de sterrenkunde
Het is een oude traditie dat kunstenaars voor ze aan een werk beginnen de muzes aanroepen. Homerus begint zowel de Ilias als de Odyssee met het aanroepen van een muze.
Latere schrijvers als Geoffrey Chaucer, William Shakespeare, mijn geliefde Dante en John Milton namen dit gebruik over en riepen de muzen aan in hun eigen werken.
Er zijn ook altijd kunstenaars geweest, die hun muze hadden: een vrouw die hun scheppingsdrang aanwakkerde, denk maar aan Beatrice Portinari bij Dante of Gala bij Salvador Dali.
Het klinkt merkwaardig, ik weet het maar, zelf heb ik ook een aantal merkwaardige ervaringen die niet te verklaren zijn. Schrijvers zullen wel weten wat ik bedoel.
Mijn ervaringen met de muze
Ondertussen weet ik dat de muze bestaat. Maar wat de muze exact is, weet ik niet.
Is het een oude godin die tijdens haar pensioen nog bijklust en gratis inspiratie in de geesten van kunstenaars blaast?
Is het de energie rondom ons, onzichtbare ideeën die rondzweven die eens binnen in je geest dringen en dan weer weg gaan als je ze niet vastgrijpt?
Is het ons brein die uit zijn diepste krochten informatie en ideeën tevoorschijn tovert?
Of zijn het spirituele inzichten die je de nodige kennis geven?
Of God?
Heel eerlijk: ik weet het niet. Ik heb nog altijd niet doorgrond hoe de muze werkt en wat het is.
Wat ik ervaar is natuurlijk persoonlijk, want de muze werkt bij iedereen anders, maar bij is er altijd een film die zich begint af te spelen in mijn hoofd. Alsof ik naar Netflix zit te bingewatchen.
De beelden komen op onverwachte momenten.
Meestal tijdens repetitieve, vervelende taken, zoals afwassen, de was ophangen, douchen, enz… Of als ik ‘s morgens wakker wordt, vandaar dat er altijd een notitieboekje naast me ligt.
Ook een middagdutje kan creatieve inzichten opleveren: aan ondernemers zou ik de raad willen geven: richt een middagdutjesruimte in, maar geef het een andere naam zoals creativity incubator, creatief slaaphoekje of ideeëncreator.
Ook ‘s morgens enkele pagina’s schrijven (met de hand) vooraleer ik iets anders doe, helpt hierbij. Het grappige is dat ik hiermee begon omdat ik intuïtief aanvoelde dat het zou helpen, maar slechts deze maand een boek ontdekt hebt The artist’s way van Julia Cameron die het schrijven van ochtenpagina’s als hulpmiddel beschrijft.
Mijn ervaring is dat een idee naar jou komt, dat je het dan zeker moet vastgrijpen of je bent het kwijt. Zoals de flosh bij een draaimolen op de kermis. Je moet er iets mee doen, bijv. beginnen met dat verhaal, research doen, het laten malen in je hoofd. Als iets een goed idee is, dan zal het universum je er ook steeds mee confronteren totdat je er effectief iets mee doet.
Ik zal het voorbeeld geven van mijn eerste thriller Niets is wat het lijkt. Het witte dorp.
Ik ging af en toe naar de kerk omdat mijn mama daar vaak een bloemetje aan het OLV-beeld wil plaatsen en omdat ik toen lid was van de kerkfabriek die de kerk beheert.
Maar telkens ik ernaartoe ging, zag ik iets speciaals, iets dat me nog nooit opgevallen was of vertelde iemand mij iets, dat je als merkwaardig kan rangschikken als je er langer naar kijkt, bijv. een verborgen betekenis van een schilderij, het getal dertien dat in de bouw geïncorporeerd werd, enz…. Wie meer wilt weten, moet natuurlijk mijn thriller Niets is wat het lijkt. Het witte dorp lezen en/of de audiotour die ik ingesproken heb aankopen.
Het was alsof ik elke keer een deurtje van een adventskalender mocht opendoen en een geschenk kreeg.
Ook kwam ik altijd maar op informatie over de tempeliers terecht: documentaire, films, het internet, boeken, de tempeliers achtervolgden me.
Toen ik op een keer uit de kerk kwam, in mijn wagen stapte, de autoradio sloeg aan en het liedje “This is my church, this is were I heal my hurts” van Faithless begon te spelen, was ik niet meer faithless, maar besloot ik het verhaal dat zich in mijn hoofd begon te vormen en me lastig viel als de zoveelste tip van Netflix in boekvorm op te schrijven.
In mijn boek besloot ik seriemoorden te laten gebeuren rond de 7 hoofdzonden.
Ik ontdekte dat dit begrip uit de Goddelijke komedie van Dante kwam.
Dat ik tijdens het schrijven van het boek ontdekte dat de spreuk die jarenlang aan mijn bureaudeur hing: “laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt” uit de Goddelijke Komedie kwam, deed me al helemaal perplex staan.
Alsof iets mij al jaren geleden wilde vertellen dat ik ooit iets met Dante zou te maken hebben.
Of is het leven niet meer dan een Goddelijke Komedie?
Nu ik eraan denk, misschien moet ik eens een podcastaflevering wijden aan Dante.
